Motywacja do nauki - skąd ją wziąć?
Przygotowania do matury to nie sprint, tylko maraton – a do tego potrzebujemy motywacji do nauki. Skąd ją wziąć? Z czego może wynikać jej brak? Skąd się bierze prokrastynacja i jak z nią walczyć?
W tym wpisie rozwiejemy najważniejsze wątpliwości dotyczące motywacji do nauki. Przedstawimy wskazówki jak się motywować oraz dowiemy się, dlaczego odkładamy naukę na później. Na koniec porównamy motywację z dyscypliną i sprawdzimy, co jest ważniejsze w przygotowaniach do matury.
Spis treści:
Dlaczego motywacja do nauki jest ważna?
Motywacja, według Encyklopedii PWN, to “proces regulacji psychicznych, nadający energię zachowaniu człowieka i ukierunkowujący je; może mieć charakter świadomy lub nieświadomy”. Zgodnie z tą definicją, motywacja jest pierwszym krokiem do realizacji założonych celów i ma nas przygotować do tego, aby podjąć działanie.
Aby jednak to mogło się wydarzyć, najpierw trzeba wzbudzić ten stan gotowości. W jaki sposób? Najprościej mówiąc, chodzi o to, żeby utrzymać w głowie jedną myśl przez najdłuższy możliwy czas. Jeśli jesteś maturzystką 2024, Twoją motywacją do nauki może być np. chęć poszerzania swoich horyzontów na studiach lub sprostanie oczekiwaniom rodziców i na tych myślach właśnie będziesz się koncentrować. Dzięki temu wzrośnie prawdopodobieństwo, że motywacja do nauki przełoży się na Twoje działanie.
Na energię do działania mogą mieć wpływ czynniki zewnętrzne oraz wewnętrzne. Z motywacji zewnętrznej korzystasz, gdy chcesz uzyskać korzyści od innych ludzi np. pochwałę rodziców, wyróżnienie w konkursie. Czynniki wewnętrzne z kolei dostarczają satysfakcji jednostce i pochodzą z jej wnętrza. Na tej podstawie można stwierdzić, że bardziej korzystne jest kierowanie się motywacją wewnętrzną, bo jest względnie stała i jest pod naszą kontrolą. Czynniki zewnętrzne mogą się zmieniać i nie dotyczą osobistych celów.
Czasami jednak motywacja wewnętrzna miesza się z motywacją zewnętrzną. Przykładowo, jeśli zawsze fascynowała Cię natura, możesz zdecydować się na rozszerzenie z biologii na maturze 2024. Początkowa motywacja do nauki wynikała z Twojej pasji, ale w momencie, gdy zamieniłaś zainteresowanie w “pracę”, podlegasz już czynnikom zewnętrznym. To może doprowadzić do wygaszenia motywacji wewnętrznej.
Psychologia pokazuje, że wszystko zależy od tego, jakie to będą czynniki zewnętrzne. Jeśli będziesz koncentrować się na wynikach, dopasowaniu odpowiedzi do klucza i ocenie nauczyciela, możesz stracić radość z odkrywania biologii. W drugim przypadku jednak, jeśli otrzymasz pochwały, otoczysz się innymi pasjonatkami przyrody i będziesz dbać o rozwój pozaszkolny, możesz wzmocnić swoją motywację wewnętrzną.
Matura 2024. Jak zmotywować się do nauki?
Warto rozpocząć od wyznaczenia jasnego celu, który pomoże Ci zebrać się do nauki do matury. Jasny cel będzie jak jedna myśl, dzięki której zyskasz energię do działania.
Zgodnie z zasadą “od ogółu do szczegółu” zastanów się, w jakim celu podchodzisz do egzaminu i jaki jest Twój plan na karierę zawodową. Na tej podstawie wyznaczysz rozszerzenia, kierunek studiów lub inne plany po szkole średniej.
Postaw sobie cele na cały rok szkolny i na konkretne miesiące. Bazując na tych celach, będzie Ci łatwiej wybrać to, co musisz zrobić w ciągu tygodnia i w ciągu konkretnych dni. To wszystko pozwoli Ci skoncentrować się w trakcie dnia na zaplanowanych czynnościach i utrzymać Twoją motywację do nauki na wysokim poziomie. Dodatkowo, wyznaczone cele pomogą Ci sprawdzić, co faktycznie udało Ci się zrealizować i co jeszcze musisz powtórzyć.
Aby zwiększyć motywację do nauki, wyznacz cele za pomocą metody SMART.
Według niej, cel powinien mieć 5 cech: konkretny, mierzalny, osiągalny, realny i określony w czasie. Cel “Chcę zdać dobrze maturę.” jest zbyt ogólny – mózg nie otrzymuje informacji, z którego przedmiotu chcemy otrzymać dobry wynik, ile procent powinniśmy osiągnąć, w jakim czasie musimy to zrobić i w jaki sposób chcemy do tego doprowadzić.
Aby cel był konkretny i mierzalny, należy wykorzystać szczegóły i liczby, w tym przypadku doprecyzowanie, ile procent chcemy uzyskać na maturze i z jakiego przedmiotu. Cel musi być też osiągalny i realny – nie jesteśmy w stanie w 2 godziny opanować całego materiału z języka polskiego do matury 2024. Nierealny cel obniża nasz poziom motywacji do nauki. Według metody SMART, zadanie powinno być też określone w czasie. W przypadku nauki do matury warto zapisać, ile godzin będziemy się uczyć w danym przedziale czasowym, z jaką częstotliwością i jaki jest termin końcowy. Metodę SMART można wykorzystywać zarówno do wyznaczania celów na rok szkolny, jak i tych miesięcznych i dziennych.
Przeczytaj i wyznacz swoje cele do matury 2024
Brak motywacji do nauki może wynikać z tego, że proces przyswajania informacji i wiedza nie są dla Ciebie atrakcyjne.
Zainteresowanie danym tematem zdecydowanie zwiększa motywację do nauki, bo wówczas nasza uwaga jest pochłonięta wyłącznie przez jedną myśl. Dodatkowo, atrakcyjność procesu nauki sprawia, że zmienia się nasze nastawienie i motywacja z zewnętrznej na wewnętrzną.
Rozwiązaniem na ten problem jest kopanie głęboko, czyli poszukiwanie tematów, które Cię zainteresują i nie poprzestawanie na wiedzy zdobytej w szkole. Jeśli zaciekawi Cię np. dlaczego Bruno Schulz uważał kobiety za biologiczne stwory, które zdominowały mężczyzn, nie zawahaj się sprawdzić innych jego dzieł niż “Sklepy cynamonowe”, prześledzić jego życiorys, czy przyjrzeć się jego obrazom.
Zadbaj też o to, żeby wiedza była nie tylko atrakcyjna, ale też użyteczna. Zastanów się, jakie kompetencje zdobywasz, dzięki poszczególnym przedmiotom i w jaki sposób może Ci to pomóc osiągnąć Twoje cele. Dodatkowo, zwróć uwagę na swój proces nauki, jego efektywność i atrakcyjność. Wypróbuj rysowanie map myśli, tłumaczenie zagadnień swojej przyjaciółce, czy słuchanie podcastów z wybranego szkolnego tematu.
Darmowe zajęcia – matura 2024, efektywna nauka, planowanie
Motywacja do nauki może być wzmocniona przez satysfakcję i poczucie sprawczości. W związku z tym, można wyróżnić dwie szkoły, które mówią o tym, jak najlepiej wykonywać zadania, aby utrzymać motywację do nauki na wysokim poziomie.
Jedna z nich zaleca, aby zacząć od tych najtrudniejszych. Dzięki temu, motywacja do nauki wzrośnie i każde kolejne zadanie będzie wydawało się łatwiejsze. Druga szkoła mówi o tym, że lepiej zacząć od najłatwiejszego zadania, aby nie zniechęcić się do następnych. Wybór metody zależy od konkretnej osoby, więc warto sprawdzić, która technika jest bardziej efektywna dla Ciebie.
Innym sposobem, aby utrzymać motywację do nauki są manifestacje – kreowanie życia poprzez myśli. Koncentracja na jednym zdaniu np. “Osiągam najlepsze wyniki.” sprawia, że wzmacniamy motywację do nauki. Taką manifestację możemy powtarzać na głos, przyczepić na tablicy korkowej lub odsłuchiwać nagrania na dyktafonie.
Otaczanie się manifestacjami powoduje, że zaczynamy podświadomie myśleć o naszym celu. W związku z tym, zwiększamy czas, kiedy dana myśl znajduje się w naszej głowie, a więc doprowadzamy do zwiększenia się motywacji do nauki i tym samym prawdopodobieństwa do dalszego działania.
Manifestację mogą wspierać inspirujące cytaty, moodboard ze zdjęciami wymarzonej uczelni, czy romantyzowanie nauki. Umieszczenie na tapecie telefonu estetycznej grafiki z np. wymarzonymi wynikami na maturze może znacząco wpłynąć na motywację do nauki. To kolejny sposób, aby skupić się na jednej myśli i zrobić pierwszy krok w stronę realizacji swoich celów.
Motywacja do nauki może być też wspomagana przez medytację.
Regularnie praktykowana medytacja pozwala nie tylko się wyciszyć, ale także nauczyć się skupienia. Koncentracja na np. głębokim oddechu pozwala wdrożyć ten sam schemat do procesu naszej nauki i skupić się na wyznaczonym celu.
Jednocześnie, motywację do nauki wspiera pozbycie się rozpraszaczy. Co zadziwiające, sam widok telefonu odciąga uwagę od skupienia na jednej myśli – telefon nie musi być włączony, wystarczy, że jest w zasięgu wzroku. Analogicznie na motywację do nauki działa każdy dźwięk powiadomień, otwarta na komputerze karta z zakupami, czy biegające po pokoju młodsze rodzeństwo. Na czas nauki warto maksymalnie ograniczyć rozpraszacze, zadbać o ciszę i umieścić na biurku tylko to, co niezbędne.
Najlepsza aplikacja do wzmocnienia swojej motywacji do nauki
Dlaczego odkładam wszystko na później?
Brak motywacji może prowadzić również do odkładania nauki na później. Takie zjawisko nazywane jest prokrastynacją, czyli dobrowolnym opóźnianiem pracy, mimo świadomości negatywnych konsekwencji. Prokrastynacja to tendencja, która pozwala wykonać zadanie maksymalnie efektywnie w momencie, gdy brakuje już czasu. Wiąże się ona oczywiście z dodatkowym stresem i często okazuje się być niewłaściwym rozwiązaniem, gdy celem do zrealizowania nie jest drobne zadanie, a np. matura z obszernym materiałem. Możemy wyróżnić 3 najważniejsze rodzaje prokrastynacji: idealistyczna, unikająca i operacyjna.
Brak motywacji do nauki może wynikać z idealistycznej prokrastynacji. To sytuacja, kiedy odkładamy zadanie na później, bo chcemy je wykonać najlepiej, jak to jest możliwe.
Przykładowo, możemy odkładać podejście do matury próbnej, bo przed tym chcemy perfekcyjnie opanować każdy dział. Innym przykładem idealistycznej prokrastynacji jest natrętne planowanie. Poszukujemy najlepszego planu nauki do matury i odwlekamy działanie. Chcemy, żeby plan był perfekcyjny, odpowiadał na wszystkie nasze potrzeby i był maksymalnie efektywny, a w konsekwencji zostaje nam zbyt mało czasu na naukę. Taka sytuacja może być związana ze strachem przed obszernością materiału i jego poziomem trudności. W walce z idealistyczną prokrastynacją warto podjąć szczerą rozmowę z samą sobą, zastanowić się, czego się boisz i wyznaczyć mierzalny, realistyczny cel. Ważne jest też udzielenie sobie pozwolenia na popełnianie błędów i ukierunkowanie na działanie, a niekoniecznie perfekcjonizm.
Prokrastynacja może wynikać też ze strachu przed potencjalną negatywną reakcją bliskiej nam osoby. Być może odkładasz naukę na później, bo obawiasz się, jak Twoi rodzice zareagują na Twoje wyniki matur próbnych. W takiej sytuacji racjonalne argumentowanie samej sobie tego, dlaczego strach nie jest uzasadniony, może nie być wystarczające – w końcu ten typ prokrastynacji odbywa się na polu emocjonalnym. Zalecane jest więc, żeby postawić kogoś innego na swoim miejscu, zastanowić się, co powiedziałoby się takiej osobie i powiedzieć to samej sobie. Dobrym pomysłem może też okazać się szczera rozmowa z bliską osobą, której reakcji się obawiamy.
W końcu brak motywacji do nauki może wynikać z tego, że nie wyznaczyliśmy sobie jasnego celu – to prokrastynacja operacyjna. Zadanie pod tytułem “będę uczyć się do matury” jest na tyle abstrakcyjne, że prawdopodobnie odłożymy je w czasie. Cel musimy przede wszystkim umieścić w danym czasie.
Według Prawa Parkinsona, jeśli nie wyznaczymy konkretnych granic czasowych, w których mamy wykonać zadanie, będziemy wykorzystywać cały dostępny nam czas. W efekcie poświęcimy na zadanie więcej czasu niż faktycznie byłoby to konieczne. Przykładowo, jeśli zdecydujemy, że wieczorem będziemy uczyć się do matury, to najprawdopodobniej będziemy uczyć się tak długo, aż organizm nie odmówi nam dalszej pracy. Zamiast tego, warto wyznaczyć np. 2 godziny nauki na pełnych obrotach od godziny 20:00 do 22:00. Dzięki temu, nie tylko zaoszczędzimy czas, ale także wzmocnimy naszą satysfakcję oraz motywację do nauki.
Warto też podzielić duże partie materiału na mniejsze. Przygotowania do matury mogą być w szczególności przytłaczające ze względu na to, jak obszerny jest materiał. Jeśli zapisujemy zadanie “powtórzę materiał do matury z 1 klasy liceum”, obniżamy jednocześnie swój poziom motywacji. Zamiast tego, lepiej podzielić większą partię materiału na konkretne mniejsze zadania. Przydatna może być tutaj metoda Pomodoro, dzięki której podzielisz sesję nauki na 25-minutowe części.
Jednocześnie, prokrastynacja może być oszczędnością czasu dla osób, które dobrze pracują pod wpływem stresu. W przypadku drobnych zadań okazuje się być najbardziej efektywną metodą, aby zmotywować się do nauki. Prokrastynacja jest tak skuteczna, dzięki zastosowaniu w niej prawa Parkinsona. Jeżeli odkładamy zadanie tak długo, aż zostanie nam zbyt mało czasu, to mamy jasno wyznaczony przedział czasowy: od teraz do końca terminu. Motywacja do nauki i mobilizacja do działania są na najwyższych poziomach. Warto wykorzystać tę informację i świadomie narzucać sobie termin ukończenia zadań, aby wykorzystać moc prokrastynacji i prawa Parkinsona.
Motywacja czy dyscyplina?
Motywacja do nauki polega na umiejętności utrzymania w głowie myśli o danym celu przez jak najdłuższy odcinek czasu. Motywacja, jak wskazuje Encyklopedia PWN, dodaje energii do działania, ale nie jest gwarancją tego, że aktywność faktycznie nastąpi. W tym momencie do gry wkracza dyscyplina, której zadaniem z kolei jest zmuszanie organizmu do podjęcia działania.
Dyscyplina, według Słownika Języka Polskiego, to “rygorystyczne reguły postępowania, wprowadzane w grupie lub narzucane sobie samemu”. Motywacja jest pierwszym krokiem do rozpoczęcia działania i pozwala na realizację planu w przyjemnej atmosferze. Jednocześnie jednak, nie zawsze sama motywacja wystarcza i poleganie wyłącznie na niej wprowadziłoby chaos w osiąganiu wyznaczonego celu. Dlatego też konieczne jest działanie dyscypliny jako mechanizmu wspierającego, podczas gdy poziom motywacji do nauki nie jest wystarczający. Działanie motywacji i dyscypliny nie wyklucza się, dlatego warto dbać zarówno o myśli motywujące do nauki, jak i realizowanie założonego planu.
Kiedy motywacja do nauki okazuje się być niewystarczająca, konieczna jest dyscyplina. W takiej sytuacji warto przypominać sobie, w jakim celu robi się dane zadanie. Ważne jest świadome podjęcie wyboru, co jest dla nas ważniejsze: chwilowy komfort czy dążenie do osiągnięcia celu. Pomocne może okazać się trzymanie swoich celów na widoku np. w postaci kartki na tablicy korkowej nad biurkiem. Innym sposobem jest wizja “nagrody”, czyli wyznaczanie sobie rekompensaty za wykonanie danych zadań np. jeśli zrobię 10 zadań z funkcji, mogę w nagrodę obejrzeć wieczorem jeden odcinek serialu.
Dyscyplina, pomimo rygorystycznego charakteru, nie musi być przymusowym mechanizmem, który wdrażamy do naszego życia w ramach hustle culture. Dyscyplina może być też mechanizmem, który aplikujemy ze względu na miłość do samej/samego siebie i troskę o swoją przyszłość.
Motywacja zależy od myśli, które czasem ciężko kontrolować, szczególnie, gdy są nieprzyjemne. Dlatego też, dyscyplina poprzez realizowanie założonego planu może być przejawem dbałości o swoje życie.
Warto jednak pamiętać, że rygorystyczne podejście związane z dyscypliną nie powinno być stosowane, jeśli czujemy, że nasze granice są znacząco przekraczane, potrzebujemy odpoczynku, czy nasz stan psychiczny lub fizyczny uległ pogorszeniu. Nauka na ostatkach sił nie przyniesie satysfakcjonujących rezultatów. W takiej sytuacji należy odpuścić i zamiast o dyscyplinę zadbać o siebie, aby móc później wrócić do pracy w pełni sił.
Jeśli przed Tobą matura 2024 i masz dość marketingu strachem, sprawdź nasze darmowe zajęcia. Nie damy Ci drogi na skróty, bo taka nie istnieje, ale sprawimy, że zrozumiesz i powtórzysz do matury w komfortowej atmosferze.
🔴 Powtórz do matury w 100 dni - dołącz do naszej grupy!
W sto dni przerobisz WSZYSTKO co niezbędne na maturze podczas zajęć LIVE – najważniejsze zagadnienia, arkusze, typy zadań, schematy rozwiązań. Liczba miejsc ograniczona.
